Bergen, het buitenleven en bonuskinderen

WOUDENBERG/NOORWEGEN Ilse van Lingen kon in Nederland geen volwaardige baan vinden na haar studie fysiotherapie. Een kleine advertentie in de krant bracht de oud-Woudenbergse op het idee om naar het buitenland te vertrekken. Inmiddels leeft Ilse al 25 jaar in Noorwegen.

Edward Doelman

Een paar keer per jaar is Ilse van Lingen nog in Woudenberg te vinden. Haar moeder zoekt ze graag op, net als andere familieleden. De band met het dorp waar ze opgroeide, is dus nog lang niet verbroken. ,,Ik bewaar nog veel goede herinneringen aan Woudenberg. Ik was er bijvoorbeeld bij toen de allereerste Haantjesdag in het dorp gehouden werd. Die grote braderie; dat was wat, hoor”, lacht Ilse. Ook bewaart ze warme herinneringen aan de Willem de Zwijgerschool. ,,Al die juffen en meesters van toen staan mij nog helder voor de geest.”

Een derde voorbeeld dat direct bij Ilse opkomt zijn de talloze sportavonden in de inmiddels afgebroken sporthal De Wielewaal, wat in haar jeugd nog als de grootste sporthal van het dorp gold. ,,Ik kom uit een echte volleybalfamilie. Twee keer trainen en op zaterdag wedstrijden met volleybalvereniging Woudenberg; ik was dus heel vaak in die hal te vinden.”

CADEAU In haar begintijd in Noorwegen heeft Ilse nog wel even gevolleybald, maar een grote sport is het niet in het Scandinavische land. Wandelen in de bergen, kajakken, in de winter langlaufen of skiën en vissen; dat zijn de huidige hobby’s van Ilse, haar man Rune en haar twee ‘bonuskinderen’, zoals ze de twee tieners van haar man noemt. Ilse kreeg zeven jaar geleden een relatie met haar huidige partner. ,,De jongens wonen de halve tijd bij ons. Ik zie hen als een cadeau erbij”, benadrukt ze. ,,We kunnen het ontzettend goed met elkaar vinden.”

Het viertal woont in Kristiansand, helemaal in het zuiden van Noorwegen. Vanuit Denemarken kun je met de boot aanmeren in de Noorse stad, wat qua inwonertal als de vijfde stad van het land te boek staat. ,,We wonen op een eilandje, een dorp waar je door een tunnel vanuit Kristiansand naartoe moet rijden. Het telt ongeveer 3.500 inwoners. We combineren dus het dorpse leven met de geneugten van de stad”, legt Ilse uit.

Dat zij 25 jaar geleden in Noorwegen neerstreek, had zij als jongvolwassene niet kunnen vermoeden. ,,Ik heb nooit zo’n droom gehad die sommige mensen hun hele leven koesteren.” Wel ging ze er op 23-jarige leeftijd vol voor toen de mogelijkheid zich aandiende. ,,Natuurlijk waren mijn ouders wel bezorgd toen ik vertrok. Zij vonden het een grote sprong in het diepe.” Zelf dacht Ilse er niet ingewikkeld over. ,,Ik was één keer eerder op vakantie in Noorwegen geweest. Ik wist dus dat het een mooi land was. Maar verder ging ik er heel nuchter in. Als het mij niet zou bevallen, kon ik zo weer terug naar Nederland. Verder dacht ik er niet te veel over na.”

DRIE REGELS Daar was ook amper de tijd voor, lacht Ilse. Na haar studie fysiotherapie aan de Hogeschool van Utrecht kon ze in Nederland geen volwaardige vaste baan vinden. Het aanbod van fysiotherapeuten was groter dan de vraag. Een kleine advertentie in de krant bracht uitkomst. ,,Het was zo’n oproepje van maximaal drie regels, waarin duidelijk werd dat ze fysiotherapeuten zochten in Noorwegen. Omdat ik niet veel beren op de weg zag, heb ik gesolliciteerd. Ik kreeg een vaste baan aangeboden, zonder proeftijd, met verhuisvergoeding. Op zo’n aanbod kon ik geen nee zeggen.”

Binnen drie maanden na die oproep was ze verhuisd naar de Noorse stad Stavanger, waar ze patiënten aan huis behandelde die niet zelf naar een praktijk konden komen. ,,Ik sprak een paar zinnen Noors. Met cassettebandjes, geleend uit de bibliotheek, had ik mij een paar basiszinnen eigen gemaakt. Verder probeerde ik mij met handen en voeten te redden. Gelukkig spreken Noren wel goed Engels.”

Al werkende maakte Ilse zich de Noorse taal machtig. ,,Gelukkig telt het veel overeenkomsten met het Nederlands. Dat maakt het wat makkelijker.” Ook op andere vlakken ziet ze veel overeenkomsten tussen Noren en Nederlanders. ,,Wat mij opvalt is dat Noren wat relaxter in het leven staan. Nederlanders zijn altijd druk, bezig met werk of andere afspraken. Privé en werk lopen dwars door elkaar heen. In Noorwegen is die grens duidelijker. Noren genieten meer van hun privétijd, naast het werk. Persoonlijk spreekt mij dat wel aan.”

Ook in andere culturele zaken ziet Ilse de nodige verschillen. ,,Wij Nederlanders hadden natuurlijk Koninginnedag, dat nu inmiddels Koningsdag geworden is. Dan dossen we ons helemaal uit in oranje. Niets is bij wijze van spreken te gek.”

In Noorwegen is de nationale feestdag op 17 mei, als de dag van de democratie wordt gevierd. ,,Wat ik nog steeds wel verbazingwekkend vind is dat jongeren op die dag klederdracht aantrekken. Dat vinden ze hier heel normaal, terwijl klederdracht in Nederland vooral wordt gezien als iets dat geweest is. Die traditie wordt vooral door ouderen in ere gehouden.” Zelf hult Ilse zich op de Noorse feestdag overigens nog niet in de klederdracht. ,,Ik blijf Nederlander, hè”, lacht ze. ,,Doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg. Dat uitgangspunt ben ik in al die jaren nog niet kwijtgeraakt.”

BEWUSTE KEUZE Wel is er sinds haar aankomst in Stavanger natuurlijk veel veranderd in het leven van Ilse. Dat is ook niet verwonderlijk, want ze woont er al 25 jaar, met uitzondering van een korte periode in Nederland. ,,In 1998 heb ik een tijdje getwijfeld of ik zou blijven in Noorwegen, of dat ik toch terug zou keren naar Nederland. Ik was toen 27 jaar, een leeftijd dat je in je leven op zoek gaat naar wat meer vastigheid en zekerheid.” De keuze viel bewust op Noorwegen. ,,De natuur, de bergen, de fjorden, overal zee op korte afstand; dat buitenleven in combinatie met de minder stressvolle manier van leven heeft voor mij de doorslag gegeven.”

Op werkgebied ziet haar leven er anno 2019 ook heel anders uit. De afgelopen 3,5 jaar heeft ze voor de gemeente Kristiansand gewerkt. ,,Wellicht kennen veel mensen het project Hogeweyk in Weesp, een beschermde woonbuurt voor mensen met de ziekte van Alzheimer of dementie. Voor deze mensen is eigenlijk een klein dorp opgezet, waar ze het laatste deel van hun leven op een prettige manier kunnen wonen”, schetst Ilse. Het project in Weesp, gebouwd in 2009, wordt wereldwijd gezien als zeer waardevol. ,,In Kristiansand werken we aan de ontwikkeling en bouw van een soortgelijk project met kleinschalig wonen voor deze doelgroep. De opzet van Hogeweyk in Weesp heeft ons ook zeker geïnspireerd.”

Inmiddels zit Ilse in de laatste fase van dit project. Na de zomer gaat ze zich meer bezighouden met de strategische ontwikkelingen rondom de veranderingen in de zorg in Noorwegen en de uitdagingen die dat voor de gemeente Kristiansand met zich meebrengt. ,,In Nederland is de trend zichtbaar dat ouderen langer zelfstandig blijven wonen, ook in Noorwegen is dat grofweg één van de ontwikkelingen.”

Met die functieverandering in het vooruitzicht is Ilse content. ,,Ik heb door de jaren heen verschillende functies bekleed, ben er langzaam naar toe gegroeid. Eerst als fysiotherapeut aan de kant van de zorgverlening en revalidatie, later projectmanager geweest en ik heb de stap naar het bedrijfsleven gemaakt als manager. Omdat ik al die verschillende kanten heb gezien, denk ik dat mijn nieuwe baan mij op het lijf geschreven is.”

Uit haar verhaal valt op te maken dat Ilse het leven in Noorwegen weet te waarderen. ,,Zo is het ook. Zeker in deze maanden is het leven hier prachtig”, benadrukt ze. Ilse doelt op de weersomstandigheden in Noorwegen. In het voorjaar en de zomer is het langer licht dan in Nederland. ,,De zon gaat hier wel onder, maar het blijft hier schemeren, het is hooguit een uur of twee in de nacht donker. Dat geeft veel energie en de mogelijkheid om veel activiteiten te ondernemen.” Aan de andere kant zijn de winterdagen wel korter in Noorwegen. ,,Het scheelt natuurlijk dat ik in het zuidelijke puntje van Noorwegen woon, dus het verschil met Nederland valt nog mee. Maar ook die winters zijn goed te verteren. Als het kouder wordt, zoek je toch al gauw binnen de gezelligheid op”, weet Ilse.

RUST EN RUIMTE Zij heeft dan ook geen plannen om terug te keren naar Woudenberg. ,,Ik ben hier gelukkig met mijn partner en mijn bonuskinderen. Dat is voor mij het belangrijkste”, benadrukt ze. Wel weet ze sinds haar emigratie Nederland steeds beter te waarderen. ,,Het is altijd leuk om terug te keren. In de eerste plaats om familie en vrienden weer in levende lijve te zien, maar ook van het landschap, het water met de dijken en bruggen, en de architectuur in Nederland kan ik helemaal genieten. Daar krijg je dan toch oog voor.” Maar na een paar dagen in het dichtbevolkte Nederland lonkt Noorwegen alweer. ,,Ik geef dan toch de voorkeur aan de rust en ruimte die hier te vinden is.”