De omringende beuken zorgen voor scheuren in de sluis.
De omringende beuken zorgen voor scheuren in de sluis. Marcel Koch

'Onherstelbaar: weg is voor altijd weg'

22 november 2021 om 16:02

ingezonden

Een van de mooiste plekken in het Woudenbergse buitengebied dreigt ingrijpend en voor lange tijd te veranderen. De gemeente Woudenberg heeft namelijk op 12 oktober een vergunning verleend voor de kap van de vijf prachtige beuken bij de Bruinenburgersluis om daarmee de renovatie van de sluismuren mogelijk te maken.  

De Bruinenburgersluis, een Rijksmonument, heeft een prachtige uitstraling door de combinatie van de historische damstructuren en de natuur die zich daar in de afgelopen eeuwen heeft kunnen ontwikkelen. Op de hoekpunten van de sluis staan vier schitterende rode beuken en een prachtige groene beuk, alle vijf tussen de 50-100 jaar oud. De plek is monumentaal, memorabel en absoluut de moeite van het bezoeken waard. Het is vanwege de combinatie van cultuur én natuur een favoriete bestemming voor wandelaars en hardlopers in Woudenberg, Leusden en omgeving, en ook de kanoërs onder ons zullen menigmaal bij de sluis hebben aangelegd. De bomen bij de sluis zorgen voor een haast sprookjesachtige sfeer; cultuur, historie, natuur en ecologie komen rondom de sluis bij elkaar. 

 

Met de kap van de bomen zal precies dat bijzondere aspect van de sluis verdwijnen: de sluis zal weliswaar in oude staat hersteld worden, maar het zal daarna een kaal bouwwerk zijn zonder de kleuren, het ruisen en het lichtspel van de imposante bomen, en zonder de insecten en dieren die zich er thuis voelen. De aantrekkingskracht en de betekenis van het monument zal ingrijpend veranderen.  

Maar daarnaast is er een grotere zorg, en dat heeft te maken met de grote teruggang in biodiversiteit en de nu (ook hier in Nederland) gevoelde gevolgen van de klimaatverandering. Volwassen bomen zijn zowel ecologisch als klimatologisch heel waardevol. Juist in de volwassen fase vormen bomen een rijke biotoop voor allerlei soorten planten en dieren, zowel boven als onder de grond. Met het kappen van vijf grote volwassen bomen wordt het ecologisch systeem op ingrijpende wijze verstoord. Daarnaast hebben volwassen bomen een belangrijke rol in het verbeteren van ons klimaat. Door een grotere stam- en kroonomvang (drie beuken bij de sluis hebben een kroondiameter van maar liefst 16 meter) vangen de bestaande bomen vele malen meer CO2 op dan jonge bomen en geven zij vele malen meer zuurstof af. Grote bomen verkoelen bij extreme hitte en vangen grote hoeveelheden water op bij hevige regenval. Met andere woorden: we moeten uiterst zuinig omgaan met de  bestaande bomen die we hebben.  


Geachte bestuurders van gemeente Woudenberg, het lijken misschien ‘slechts' vijf bomen, maar bomenkap is onherstelbaar, weg is voor altijd weg. Ik roep u op om uiterst strikt en zorgvuldig te zijn bij het toekennen van vergunningen voor bomenkap. Overheden zetten in op het aanplanten van nieuwe bomen, maar tegelijkertijd gaat de kap van bestaande bomen gewoon door, op grote schaal en vaak zonder na te denken over de consequenties. Het is hoog tijd voor een andere manier van kijken, een andere werkwijze, waarbij de natuur- en klimaatwaarde van bomen het uitgangspunt is. Bestaande bomen worden dan alleen in uiterste nood gekapt, bijvoorbeeld als er gevaar voor mensen dreigt. Als een boom wordt gekapt, wordt deze direct gecompenseerd met de aanplant van nieuwe bomen die tezamen dezelfde, of liever nog, een grotere natuur- en klimaatwaarde hebben. Met deze benadering in gedachte is het vanzelfsprekend ondenkbaar om een grote beuk met een stamomvang van 80 centimeter te vervangen door een jong boompje met een stamomvang van 12-14 centimeter. Alleen op deze wijze voorkomen we dat onze bomen en bossen in rap tempo achteruitgaan en dragen we daadwerkelijk bij aan het behoud en de ontwikkeling van onze prachtige groene leefomgeving. Dat is niet alleen heel mooi voor wandelaars en andere recreanten, maar ook hoogstnoodzakelijk: zonder volwassen bomen zijn we volledig blootgesteld aan de extreme gevolgen van klimaatverandering.

Jesseka Batteau, Woudenberg