Janine Golan in het zuiden, nabij de Dode Zee: ,,De natuur, het klimaat, de verschillende culturen die elkaar verrijken, het eten; dat is ook het land Israël.”
Janine Golan in het zuiden, nabij de Dode Zee: ,,De natuur, het klimaat, de verschillende culturen die elkaar verrijken, het eten; dat is ook het land Israël.” Eigen foto

Oud-Scherpenzeelse Janine Golan-Zandvliet in Israël ‘terug naar de essentie van het leven’

26 november 2021 om 09:10 Mensen

SCHERPENZEEL/AFULA Janine Golan-Zandvliet nam tijdens haar studie creatieve therapie een tussenjaar, ging werken in een kibboets in Israël en ontmoette daar de liefde van haar leven. De 45-jarige oud-Scherpenzeelse woont inmiddels, nadat zij eerder met haar gezin 8 jaar in Woudenberg woonde, alweer elf jaar onafgebroken in het ‘heilige land’.

Aan het hectische verkeer in Israël moet Janine Golan na al die jaren nog steeds wennen. ,,Er zijn wel regels, maar niemand houdt zich eraan”, lacht ze. En zo kan ze moeiteloos nog meer situaties opsommen waarbij ze de mores van de Israëliërs nog steeds niet helemaal kan doorgronden. Laatst nog bij de huisarts, waar ze, al was er helemaal geen rij, keurig volgens de procedure een wachtnummer ophaalde. Verplichte kost, weet ze uit eerdere ervaringen. ,,Maar toen liep een man binnen die zonder ticket meteen geholpen werd”, lacht ze. ,,Er is soms geen touw aan vast te knopen.”

Het zijn een paar van de cultuurverschillen waar Janine in het dagelijks leven tegenaan loopt. Maar uit haar verhaal wordt één ding heel duidelijk: ze leidt in Afula, vlakbij Nazareth, een afwisselend bestaan. Drie dochters heeft ze samen met Offer, haar man die ze ruim 20 jaar geleden voor het eerst ontmoette. 

Janine werkt op het Galilee International Management Instituut, waar ze als ‘international development and cooperation manager’ de contacten onderhoudt met mensen van over de hele wereld die op dat instituut opleidingen volgen. ,,Israël is, ingeklemd tussen de Arabische landen, voor veel dingen op zichzelf aangewezen, zoals voor landbouw, de watervoorziening en veiligheid. Mede daardoor is het ook een heel innovatief land”, schetst ze. 

,,Bij het instituut proberen we onze kennis te delen met andere landen. Ik heb bijvoorbeeld veel contact met mensen uit Afrika, die graag kennis willen opdoen over de kweek van tomaten en andere gewassen in de woestijn. Op zulke thema’s heeft Israël, mede door de ontstane situatie, veel expertise opgebouwd.” En voegt Janine eraan toe: ,Tóch nog een beetje Afrika, hé.”

HOLEVOETSCHOOL De reden dat ze dat gekscherend zegt, heeft alles te maken met haar vertrek uit Nederland. De nu 45-jarige Janine heeft een ‘echte Scherpenzeelse dorpsachtergrond’, zoals ze zelf zegt. ,,Ik ging naar de Holevoetschool, die nu natuurlijk niet meer bestaat. Verder speelde ik muziek bij Caecilia en tenniste ik veel bij De Bree”, haalt ze Scherpenzeelse herinneringen op. 

Nadat ze naar het CLV in Veenendaal de middelbare schooltijd doorliep, ging ze creatieve therapie studeren in Amersfoort. ,,In het derde jaar van mijn opleiding begon ik wat te twijfelen. Was dit het nou? Was dit de toekomst ik wilde? Met dat soort vragen was ik toen bezig.”

Ze besloot om een tussenjaar te nemen. ,,Ik wilde dolgraag ‘back to the roots’, iets primitiefs doen. Ook toen waren we in Nederland al bezig met onze agenda, deadlines, prikkels van televisie enzovoort. Ik wilde een stap zetten naar de essentie van het leven”, legt Janine uit. ,,Reizen door Afrika stond toen hoog op mijn verlanglijstje, maar als jonge vrouw alleen leek mij dat toen niet zo’n verstandig idee.”

BEELD Toen ze voor het eerst hoorde van de kibboetsen in Israël was ze snel enthousiast. Een kibboets laat zich omschrijven als een gemeenschap, vaak met vormen van landbouw, waar mensen met elkaar eten, wonen en werken. ,,Mijn beeld dat in een kibboets elke avond met een gitaar bij het kampvuur liedjes gespeeld worden, klopte niet”, lacht Janine. ,,Maar het uitgangspunt is wel dat je veel dingen samen doet, dat je op elkaar terug kunt vallen. Dat vond ik mooi om zelf te kunnen ervaren.”

Ze kwam in februari 1998 terecht in Almog, vlakbij de Dode Zee. Daar woonde ze samen met jongeren uit onder meer Zweden, Duitsland, Canada, de Verenigde Staten en Engeland. Ze werkte als vrijwilligster in de kibboets. ,,In ruil daarvoor kreeg ik dan gratis kost en inwoning. Het was behoorlijk idealistisch, je deelt veel dingen met elkaar, de solidariteit was groot. Ja, achteraf voelt dat zeker als ‘back to the roots’, terug naar de essentie van samen leven.”

Voorafgaand aan haar Israëlische avontuur had Janine besloten dat ze in drie verschillende kibboetsen zou verblijven, zodat ze zoveel mogelijk ervaringen mee terug zou nemen naar Nederland. Maar er was één ‘probleempje’: in Almog leerde ze Offer kennen. Daar kreeg ze later een relatie mee. ,,Toen ik uit Almog vertrok, vonden we elkaar al wel ontzettend leuk, maar was het allemaal nog niet zo duidelijk. Om die reden zorgde ik ervoor dat de tweede kibboets waar ik ging werken, vlakbij Almog was, zodat we elkaar konden blijven zien. Zo werd het serieus tussen ons.”

SERIEUS Uiteindelijk hield ze aan haar ‘tussenjaar’ ervaringen in drie verschillende kibboetsen en een liefdesrelatie over. ,,Offer studeerde theaterwetenschappen, had donkere, lange haren en ik vond zijn karakter heel mooi. Hij is gepassioneerd, hartelijk en idealistisch.” Bij terugkeer in Nederland rondde ze in Nijmegen alsnog haar studie af, maar toen was al duidelijk dat het serieus was tussen de twee. ,,Toen ik nog studeerde, waren we elke vakantie bij elkaar. Ik ging naar Israël of Offer kwam naar Nederland.”

In 2001 verkaste Janine naar Israël, Offer verliet de kibboets waar hij woonde. Ze gingen vlakbij Jeruzalem wonen, maar al gauw begon de Tweede Intifada. Het conflict tussen Israel en de Palestijnen laaide flink op. ,,Er waren geregeld bomaanslagen op bussen, terwijl ik in Jeruzalem op school zat om Hebreeuws te leren. Ik reisde daar met de bus naartoe. Je kunt je voorstellen dat dat een heel spannende tijd was.”

Om die reden besloot het koppel om in Nederland een bestaan op te bouwen. Ze verhuisden naar Woudenberg, wat met name voor haar man een hele overgang was. ,,Offer moest echt wennen, hij miste zijn familie ontzettend. Maar uiteindelijk ging het hem goed af. Hij burgerde in, leerde de taal en ging werken en presenteren voor de Joodse Omroep. Hij zette door.”

TERUG NAAR ISRAËL Het paar, dat in die jaren ook in het koetshuis in Scherpenzeel officieel in het huwelijksbootje stapte, kreeg in Woudenberg twee dochters. Zelf combineerde Janine dat met werken bij de Heygraeff in Woudenberg. ,,Maar toen onze oudste zes jaar werd, hebben we de beslissing genomen om weer naar Israël te vertrekken. In Israël is zes jaar de basisschoolleeftijd, dus dat was in dat opzicht een goed moment, ook om bijvoorbeeld de Hebreeuwse taal te leren. Daarnaast speelde ook mee dat Offer zijn familie en land echt miste. In Woudenberg voelde hij zich toch - en dat begreep ik wel - een outsider.”

Ze kwamen terecht in Kiryat Haim, waar ze de voormalige woning van Offers overleden oma betrokken. ,,Daar hebben we ons leven weer opgebouwd.” In eerste instantie ging Janine werken in een Nederlands verzorgingshuis. ,,Ik kon zelf dus Nederlands spreken voor mijn werk, maar tegelijkertijd volgde ik ook nog Hebreeuwse les, Kinderen pikken de taal natuurlijk snel op, dat ging zo makkelijk allemaal. Daarnaast is de situatie zo dat in Israël veel mensen met andere nationaliteiten wonen. Naast Joden en Arabieren kom je in dit land ook veel Russen, Amerikanen en andere Europeanen tegen. Met Engels kom je hier ook ver.” 

Later volgde een verhuizing naar Afula en de verandering van baan naar het managementinstituut waar ze nu werkt. Ook kreeg het paar nog een derde dochter, die ze Almog, wat ‘koraal’ betekent, hebben genoemd. 

CONFLICT Gevraagd naar de ervaringen op straat in Israël, dan geeft Janine aan dat ze in Afula op afstand zitten van Jeruzalem en de grens met de Palestijnse gebieden. ,,Dat is én voelt ver weg. In het dagelijkse leven zijn wij daar niet mee bezig. Maar als je voor de eerste keer door Israël zou reizen, dan zal het aantal militairen dat zichtbaar aanwezig is op straat, jou direct opvallen.”

Zelf is ze daar helemaal aan gewend. ,,Toen de V&D in Nederland nog bestond en ik daar eens ging winkelen, liep ik voordat ik naar binnenstapte naar de bewaker om mijn tas aan hem te laten zien. Zo kon hij zien dat ik geen bom bij me had”, lacht Janine, die het voorval zich vooral als grappig herinnert. ,,Maar het is wel de realiteit. Je bent op een bepaalde manier toch altijd alert.”

SPANNINGEN Afgelopen voorjaar was ze zelfs in opperste staat van paraatheid. De onrust die in Jeruzalem en de Palestijnse gebieden begon, sloeg over naar andere gebieden in Israël en bereikte ook dorpen in de omgeving waar de familie Golan woont. ,,Het laaide even flink op. Je zag de spanning toenemen, ook tussen Joden en Arabieren die al jaren in hetzelfde dorp samen leven. Er zijn ook confrontaties geweest. Op die momenten houd je je adem zeker wel in.” Na enkele weken werd de onrust getemperd, weet Janine. ,,Inmiddels draait het normale leven gelukkig weer. Het is hier goed toeven.”

Ze wijst op het land, met de Rode Zee en de woestijn in het zuiden. ,,En wie van daar naar het noorden trekt, ziet het land groener worden met mooie natuur, bergen en zee. Tel daar het klimaat, de verschillende culturen die elkaar verrijken, het eten bij op; dat is ook het land Israël.” Ze wil ermee zeggen dat het gezin daar op hun plek is. ,,We zeggen niet dat we altijd in Israël zullen blijven wonen, dat houden we open”, benadrukt Janine. ,,Maar op dit moment voelen we ons hier goed.”

Edward Doelman

Janine Golan vergeet haar afkomst niet. Ook in Israël springt ze geregeld op de fiets.
Offer en Janine Golan-Zandvliet stapten in Scherpenzeel in het huwelijksbootje.