Uitleg over markante punten onderweg door de gids.
Uitleg over markante punten onderweg door de gids. Teus van Dam

Rondwandeling bij de Pyramide maakt indruk

10 oktober 2021 om 07:36 Activiteiten

WOUDENBERG Na de opening op 21 september van de activiteiten in het kader van 75+1 jaar bevrijding en de tweede lezing over ‘Afgemarcheerd’ op 30 september, volgde op 2 oktober een rondwandeling bij de Pyramide van Austerlitz.

Een vijftiental belangstellenden verzamelden zich tegen 10.00 uur bij het restaurant van de Pyramide. Onder het genot van een kopje koffie werd door Job van der Mijl en Teus van Dam namens Oud Woudenberg iedereen welkom geheten. De weersomstandigheden waren gelukkig goed. Aan de hand van een oude kaart uit 1934 van de ANWB werd een beeld geschetst van de situatie rond de Pyramide in de periode rond de Tweede Wereldoorlog. 

De Leusderheide is dan nog echt een groot heidegebied, met fietspaden eroverheen van Amersfoort uit naar de Pyramide toe. Een situatie die gedurende de oorlogsjaren zou veranderen, tot aan een totale afsluiting van het gebied toe. Voorzien van een tasje gevuld met wat te drinken en te eten toog men op pad om allereerst een blik te kunnen werpen op de restanten van een schietbaan die door de familie De Beaufort bij de uitspanning de Pyramide was aangelegd. Vervolgens werd letterlijk en figuurlijk stilgestaan op de Oude Utrechtseweg. 

In het bosgebied richting het monument De Pyramide zijn ruim 300 sleuven terug te vinden die door de Duitsers zijn gegraven om daar munitie, benzine en mijnen in onder te brengen. Die goederen waren eerder opgeslagen op het heideterrein zelf, maar door verschillende branden – al dan niet opzettelijk – bleek dat toch niet de meest logische plek te zijn. Deze goederen lagen daar opgeslagen onder andere met het oog op een invasie naar Engeland. Is het toeval dat ruim 150 jaar eerder Napoleon om diezelfde reden het kamp bij Austerlitz liet inrichten?

Het monument De Pyramide vormde een uitstekend uitzichtpunt, zeker in combinatie met het Vliegerstation op de Leusderheide. Maar tevens vormde het een doelwit voor luchtaanvallen. Vandaar dat er rondom De Pyramide de nodige bomkraters te vinden zijn. Ook getuigen granaatinslagen op het monument zelf ervan dat er meerdere  beschietingen hebben plaatsgevonden. De wandeling voerde dan ook langs een dubbele bomkrater die nog herkenbaar is in het landschap. Vervolgens werd doorgelopen naar de Treekerweg, Hier werd stilgestaan bij de start- en landingsbanen van het schijnvliegveld. Het schijnvliegveld was aangelegd in 1940 en was bedoeld om aanvallen op de vliegbasis Soesterberg te voorkomen. Dat werkte in die zin dat bijvoorbeeld in 1942 door Engelse vliegers werd gemeld dat Soesterberg was vernietigd. Dat bleek echter niet om het echte vliegveld te gaan, maar om het schijnvliegveld.

De tocht werd vervolgens voortgezet met als letterlijk en figuurlijk hoogtepunt het voormalige Vliegerstation op de Leusderheide. Normaal vanwege de afsluiting van het terrein (militair oefenterrein en daarom verboden terrein) niet bereikbaar, maar met speciale toestemming nu wel mogelijk.

Het Vliegerstation werd tot aan de Tweede Wereldoorlog door de KNMI gebruikt voor weerwaarnemingen. Het station is sindsdien verdwenen. Omdat het station op het hoogste punt van de Leusderheide ligt, is een ver uitzicht mogelijk. Daarbij valt op dat wanneer in oostelijke richting wordt gekeken het lage deel van de Gelderse Vallei eigenlijk wegvalt; het lijkt alsof er sprake is ven één bosgebied tussen Vliegerstation en Wageningen (want zover kan gekeken worden). 

Teruggekeerd op de Treekerweg werden de grote inhammen bekeken die daar door de Duitsers zijn gegraven om vrachtwagens en andere rollend materieel in geval van luchtaanvallen te verbergen.

Vervolgens werd afgeslagen naar het monument ter herinnering aan de executie van 15 gijzelaars op 16 oktober 1942. Duidelijk onder de indruk namen de deelnemers aan de wandeling kennis van de aanleiding voor deze executie. Ook het verhaal over het terugvinden van deze plek en het opgraven van de stoffelijke overschotten teneinde een waardige begrafenis te kunnen realiseren maakte duidelijk indruk.

Via een aantal bospaden kwam de groep weer terug bij het monument de Pyramide. Met behulp van een meegenomen verrekijker konden de inslagen van de granaten in de muur van de stenen obelisk goed worden waargenomen. 

Na nog een blik geworpen te hebben op de restanten van een Duitse loopgraaf keerde de groep terug naar het startpunt. 

De komende tijd staan de volgende activiteiten in het kader van 75+1 jaar bevrijding op het programma:
* donderdag 14 oktober: film “De Ballon” in het Filmhuis
* zaterdag 16 oktober: fietstocht langs wederopbouw boerderijen
* woensdag 20 oktober: wandeling bij De Pyramide
* zaterdag 23 oktober: wandeling Grebbelinie (Pothbrug – Bruinenburg)
* zaterdag 30 oktober: wandeling rond Henschotermeer
* zaterdag 30 oktober: afsluiting met een Vrijheidsconcert van Fidelio.
Informatie over de activiteiten en mogelijkheden voor inschrijven zijn te vinden op de site van Oud Woudenberg (www.oudwoudenberg.nl) en de site van de Gemeente Woudenberg.

Detail van een ANWB kaart uit 1934.