Digitalisering: democratische uitdaging

18 februari 2019 om 09:08

'Inwoners mogen niet in de knel komen door digitaliserende overheid', was de kop van een persbericht van de Raad van State bij het aanbieden van een ongevraagd advies over dit onderwerp.

Dit heeft mij aan het denken gezet over dit onderwerp. Ik heb de afgelopen tijd verschillende conferenties en bijeenkomsten bijgewoond om mij hierin te verdiepen. Vorige week was ik bij een bijeenkomst van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) om mee te denken over de nieuwe Meerjarenvisie met de belangrijkste onderwerpen en wat deze betekenen voor de rol en het functioneren van het lokaal bestuur. Ik dacht mee over het onderwerp informatiesamenleving met de aspecten van dienstverlening, normen en waarden.

Digitalisering is niet meer weg te denken en biedt veel voordelen en kansen. Tot nu toe staat het gemak voor het functioneren van de overheid voorop. Maar voor de inwoners is dat digitaal contact niet altijd even makkelijk, omdat er zoveel verschillende overheidsorganisaties zijn die allen een eigen aanpak hebben.

SPOOR BIJSTER Toegang tot de overheid is een beginsel van behoorlijk bestuur. Ik ben gaan beseffen dat door de digitalisering juist veel meer mensen het spoor bijster raken in die wirwar van regelingen en toeslagen. Als een registratie ergens fout loopt, kan dat tot wanhoop leiden omdat je geen gewoon menselijk contact kunt leggen om je eigen gegevens te corrigeren.

GOED BORGEN Minder zelfredzame mensen raken verstrikt in alle regelingen en daardoor ontstaan vaak schulden, maar ook bij studenten zie je problemen door de digitale toegang tot de studiefinanciering en het stopzetten van de OV-jaarkaart.

Bij alle voordelen van digitalisering moet de overheid en wij als gemeente goed borgen dat iedereen dezelfde mogelijkheden heeft. We staan voor gelijke behandeling en zijn tegen uitsluiting, maar klopt dat nog wel met de huidige praktijk?

Daarom spreek ik van een democratische uitdaging. Dienstverlening aan onze inwoners kan door digitalisering sneller, doelmatiger en beter, maar laten we oog houden voor de menselijke maat.

BEWUSTWORDING Ook moet de gemeente bewust omgaan met alle gegevens over inwoners en grondgebied in het besef dat juist die data uiterst waardevol zijn voor het bedrijfsleven. Dit begint met bewustwording en het helpt om als gemeenten samen te werken, bijvoorbeeld in de VNG.