'Kijkje achter jagersschermen'

9 februari 2019 om 18:09

Deel 22E

Bij gewone hagelpatronen worden verschillende diameters hagel toegepast. Bij kaliber 12 en hagel nummer 00 gaan er 9 korrels van 8 mm in een patroon tot hagelnummer 9 met 350 hagelkorrels van 2 mm.

Bij hagelgeweren worden ook andere benamingen voor diverse kalibers toegepast zoals de Canardouze, een kaliber 12 voor waterwild zoals eenden. Een ander voorbeeld is een kaliber .410 voor jongeren en mensen die voor het eerst leren schieten. Dit in verband met de lage terugslag van dit geweer. Deze zie je bijvoorbeeld op foto's met de jongste zonen van JB zoals Maus, Henry en Jan Cees.

MARSOLIE Een geweer had ook onderhoud nodig. Een van de favoriete producten van JB voor het onderhoud van zijn Duitse en Franse troetelwapens was Marsolie. De foldertjes en de gebruiksaanwijzingen van de firma Bakker uit Den Haag heeft JB zorgvuldig in zijn archief bewaard. Het is de vraag of hij zelf ooit zijn lievelingetjes poetste of dat hij zijn personeel dat liet doen.

Patronen waren niet goedkoop. En elk zichzelf respecterend jagersman deed een poging om zijn patronen voor de jacht zelf te gaan maken. De één was daar meer succesvol in dan de ander. JB ging het echter goed af en zo hield hij er een hele voorraad hagel op na, hulzen en slaghoedjes, die gekocht moesten worden. Wanneer een patroon was afgeschoten dan werd het ingeslagen slaghoedje zorgvuldig uit de metalen voet gewipt en werd de voet bewaard.

De metalen voet werd met speciaal aangeschafte apparatuur door JB gevuld met in eerste instantie zwart kruit, dus het gewone buskruit. Later werd dit vervangen door wit kruid. Bovenop het kruit kwam een zogenaamde prop en dan de hagel. Dit alles werd vervolgens afgesloten met een huls die van papier of karton werd vervaardigd.

PATROONTREKKER Dit leverde nog wel eens problemen op, vooral wanneer de vochtigheidsgraad van de lucht relatief hoog was of bij uitgesproken nat weer. Dan werd er vocht door de huls opgenomen en zette het papier uit waardoor de patroon vast in de kamer van het geweer kwam te zitten. Die moest je er dan met een speciale patroontrekker weer uit zien te krijgen en dat viel niet altijd mee.

JACHTHONDEN Bij jagen is een hond onmisbaar. Wie zou er anders het in het land aanwezige wild moeten lokaliseren en apporteren. Achter Huize Laanzicht stond een indrukwekkend hondenhok. Diverse jachthonden van JB hebben er hun leven gesleten. Eén van zijn favorieten was de Kalief van Loburg, geregistreerd onder nummer 1260J., een Duitse Staander, een reu. Menige eend of snip heeft hij uit de sloot gehaald en menige haas en konijn bij zijn baas gebracht. Hij hoorde helemaal bij het gezelschap en de jacht.

Staande honden beginnen hun werk al voordat de jachtpartij begint en zoekt het veld met grote slagen af. Zodra ze wild ruiken staan ze stil en wijzen het aan. Zo vertellen ze de jager waar het wild zit. Ze mogen absoluut niet op eigen initiatief achter wild aangaan. Een hond die niet 'hazenrein' is staat niet voldoende onder appèl. Hij mag ook beslist niet 'inspringen', oftewel vertrekken voordat hij daartoe opdracht heeft gekregen.

Die Kalief van Loburg van JB was bij uitstek zo'n hond. De naam had in feite iets adellijks en mistieks, iets arabisch, een soort religieus en militair leiderschap met een zweem van bovennatuurlijke macht. Het betekende eigenlijk 'rentmeesterschap'. Het was ook een titel voor de heersers van de Berberse Almohaden-dynastie, die er een eigen, puriteinse vorm van de islam op na hielden en van 1145 tot 1269 over een groot deel van Noord-Afrika en Zuid-Spanje heersten. Hun opvolgers van de Hafsiden droegen ook de titel van kalief. Ook kon het 'tovenaar' beteken.

Eigenlijk was de betekenis van deze naam niks voor een rechtschapen christen als JB was, ondanks dat hij dol op zijn hond was. Loburg is een voormalige gemeente in de Duitse deelstaat Saksen-Anhalt en het is misschien maar goed dat dat de hond kalief van 'daar' was en niet van Laanzicht. Maar ach, hij had hem uit zijn nest meegekregen.

(vervolg in deel 23)

Bronnen: Archief fam. De Beaufort, Archief Oud Woudenberg, Nederlandse Jagersvereniging, Wikipedia