LTO: ‘Giftige plant groeiend probleem’

WOUDENBERG/REGIO Boeren in de Gelderse Vallei hebben in toenemende mate last van een oprukkende giftige bloemensoort. Het giftige jacobskruiskruid groeit op steeds meer plekken, niet meer alleen in bermen langs wegen, maar ook steeds vaker in de percelen van aangrenzende landerijen. De geelkleurige plant kan dodelijk zijn voor paarden, koeien, schapen en varkens, wanneer zij het opeten. De belangenorganisatie roept veehouders die last hebben van de plant op om dit te melden bij de gemeente.

Het jacobskruiskruid verspreidt zich sinds enige tijd steeds sneller, waarschuwt de belangenvereniging. Daar is ook weinig aan te doen, want de zaden worden door de wind meegenomen, waardoor de plant zich blijft uitzaaien. ,,De bloem ziet er mooi uit, maar is feitelijk een sluipmoordenaar’’, stelt de belangenorganisatie. Als zoogdieren de plant opeten, kunnen ze levensbedreigende problemen krijgen aan onder meer hun nieren en lever. 

GEMAAID GRAS Door natuurlijk gedrag vermijden koeien en paarden normaal gesproken de bloem, maar als het droog is, kunnen ze het wel gaan eten. ,,Het grootste probleem is echter wanneer een boer zijn grasland maait, maar vooraf niet voldoende gecheckt heeft op de aanwezigheid van de gele bloem’’, zegt Art Wolleswinkel, LTO-bestuurslid en zelf melkveehouder. ,,Wordt dat gras ingekuild en in de winter in gedroogde vorm ingezet als voer, dan herkennen de dieren de giftige plant niet en krijgen ze de stoffen alsnog binnen.’’

Het probleem met het jacobskruiskruid is bij boeren al jaren bekend, maar sinds twee jaar is de aanwezigheid in deze regio geëxplodeerd, stelt Wolleswinkel. ,,Als je de plant eenmaal herkent, zie je ‘m inmiddels werkelijk overal staan. Vooral in de bermen langs de wegen, maar steeds vaker ook in het land. Ik vermoed dat de extreem droge zomers van de afgelopen twee jaar daar een rol in spelen, want het viel me al op dat door de droogte allerlei bermplanten het de afgelopen jaren moeilijker hadden, behalve het jacobskruiskruid. Door minder concurrentie is dit onkruid gaan floreren, is mijn vermoeden.’’

HANDMATIG VERWIJDEREN Hoe dan ook, het probleem neemt voor boeren hand over hand toe, vervolgt hij. ,,De plant is ook lastig te bestrijden. Biologische boeren mogen op hun land geen gif spuiten, maar ook voor gangbare boeren is dat niet altijd de beste oplossing, omdat je dan ook andere begroeiing in kruidenrijke weilanden doodt.’’ Rode klaver bijvoorbeeld groeit ook in toenemende mate in weilanden. Dat kruid is juist zeer geliefd voor maaisel, vanwege het hoge eiwitgehalte. Wolleswinkel: ,,De meest effectieve aanpak is dus handmatig de planten verwijderen voordat je gaat maaien. Dat doe ik dus ook al tijden, net als veel andere boeren, maar het levert wel behoorlijk meer werk op. Voordat er gemaaid wordt, ga ik met drie man de wei in om te inspecteren, maar handig is dat natuurlijk niet. Bovendien, de plant is ook voor mensen giftig, dus bij het verwijderen moet je wel voorzichtig zijn en op z’n minst handschoenen dragen.’’

EXTRA KRACHT LTO Gelderse Vallei kaart het probleem met het jacobskruiskruid al enige tijd in overleggen aan bij gemeenten en de provincie Gelderland, zegt voorzitter Gina van Elten. ,,We zijn hierover in gesprek om aandacht te vragen voor de risico’s van dit onkruid en we vragen de overheid uiteraard om deze plant te bestrijden, maar om dit signaal nu extra kracht bij te zetten, roepen we veehouders in deze regio nu op om zelf ook overlastsituaties te melden bij de gemeente of de provincie.’’

BIODIVERSITEIT Wat bestrijding extra lastig maakt, is dat dit haaks staat op het beleid van gemeenten en provincie om de biodiversiteit te verhogen, zegt Wolleswinkel. Het vermoeden bestaat zelfs dat de plant zich meer heeft kunnen verspreiden, doordat het tot enkele jaren geleden was opgenomen in bloemrijke mengsels voor bermen en graslanden. ,,Wat zou helpen, is dat gemeenten en provincie sneller selectief bermen waar deze bloem aanwezig is, maaien’’, zegt Wolleswinkel. ,,Dat zou lastig kunnen zijn, aangezien het tegenwoordig juist de bedoeling is bermen zo min mogelijk te maaien. Wat ons betreft wordt het dus belangrijk om een goede belangenafweging te maken. Gebeurt er niets, dan is het voor ons dweilen met de kraan open.’’

Wouter van Dijk